Người chép lịch sử cải lương bằng hình ảnh

Người chép lịch sử cải lương bằng hình ảnh

Chưa phân loại
22/02/2019
548 Lượt xem

Nhiếp ảnh gia, nhà báo Huỳnh Công Minh (tên thật Huỳnh Văn Tư), ở tuổi 86, vẫn tạo cho người đối diện những cảm nhận thú vị về một tay máy sàn diễn cải lương say nghề. Những ký ức về sân khấu cải lương, với ông, luôn đậm nét, nhất là khoảng thời gian ông làm việc cho đoàn Thanh Minh – Thanh Nga, theo chân nữ nghệ sĩ tài danh Thanh Nga để ghi lại vẻ đẹp đời thường và những vai diễn để đời của “Nữ hoàng sân khấu” một thời.

Kho ảnh khổng lồ về cải lương

Năm ở khu về, Huỳnh Công Minh mới 18 tuổi, chàng trai trẻ gặp được người quen và xin vào Thảo Cầm viên Sài Gòn làm thợ chụp hình. Làm công cho người ta 2 năm, ông học được rất nhiều công đoạn, kỹ thuật làm ra một tấm ảnh hoàn chỉnh. Nhờ vậy, sau này, khi chụp ảnh sân khấu, ông thích tự mình làm hết các khâu, từ chụp, tráng phim, rửa ảnh, bảo quản…
Ông cho biết: “Chính vì lúc chụp ảnh, tôi thấy tiếc cái công của mình nên cố gắng lưu giữ ảnh thật kỹ. Ảnh chụp xong, vào công đoạn tráng rửa, tôi ngâm phim trong thuốc rồi bỏ đó đi chơi vài giờ, để đủ thời gian hóa chất hết bám trên phim. Nhờ vậy mà phim giữ được lâu, hình ảnh để đến hôm nay vẫn rõ, đẹp”.

Nghệ sĩ Thanh Nga trên sàn diễn . Ảnh: Huỳnh Công Minh

Nghệ sĩ Thanh Nga trên sàn diễn . Ảnh: Huỳnh Công Minh


Nhìn về quá khứ, cũng nhờ sáng kiến quảng bá vở diễn qua hình ảnh treo trước rạp cho đoàn Thanh Minh – Thanh Nga nên ông đã gắn bó luôn với nghề nhiếp ảnh sân khấu, dấn thân làm bầu đoàn Thanh Minh – Thanh Nga 2, rồi tham gia viết báo… cùng “sống” với sàn diễn cải lương những năm hưng thịnh.
Nhiếp ảnh gia Huỳnh Công Minh nhớ lại: “Sau khi hình ảnh nghệ sĩ đoàn Thanh Minh treo trước rạp hát, khán giả đến coi rất đông, đoàn hát phải tăng thêm suất diễn. Sự kiện này cũng lan truyền đến các đoàn hát tỉnh. Vậy là tôi nhận được nhiều lời mời chụp ảnh cho các đoàn. Hễ đoàn nào có vở diễn mới là tôi có mặt ghi lại những hình ảnh vở diễn. Tôi đi tới tận Quy Nhơn, Rạch Giá…, nhờ vậy mà có được một kho phim quý giá, lưu giữ đến hôm nay”.
Kho ảnh khổng lồ của ông về sân khấu, gồm hình ảnh 550 vở tuồng cải lương của 50 đoàn hát lớn nhỏ và hình ảnh một số sự kiện sân khấu quan trọng diễn ra ở Sài Gòn từ năm 1954 – 1968 bằng phim trắng đen, ông đã không quản công giữ gìn, bảo quản kỹ lưỡng.
Đến năm 2009, lần đầu tiên ông cầm nhà, lấy tiền làm hoàn chỉnh gần 200 bức ảnh “nữ hoàng sân khấu” Thanh Nga khổ lớn, trao tặng cho Bảo tàng Phụ nữ Nam bộ để thực hiện đợt triển lãm ảnh “Nghệ sĩ Thanh Nga – Những vai diễn tiêu biểu” tại Nhà hát Bến Thành.
Vui vì mình còn bảo quản, lưu giữ được kho hình ảnh đắt giá của sân khấu cải lương xưa, nhưng ông cũng rất lo lắng vì đã trải qua hơn 50 năm, nay tuổi cao, sức yếu, ông sợ đến một lúc nào đó không còn sức khỏe, minh mẫn thì tài sản quý giá này không được bảo quản cẩn thận.
Có một giai đoạn, ông nảy ra ý định muốn nhượng lại toàn bộ phim ảnh của mình cho người có điều kiện bảo quản tốt hơn. Có người đã tìm đến ông, trả giá 1 triệu đồng/phim một vở tuồng, lúc này vàng chỉ có 7,5 triệu đồng/lượng. Nhưng sau khi suy nghĩ, ông quyết định không bán. Mãi sau này, khi liên lạc được với Bảo tàng TPHCM, ông đã quyết định trao lại kho tư liệu ảnh quý giá này cho bảo tàng.

Luôn nhiệt huyết với cải lương

Nhiếp ảnh gia Huỳnh Công Minh tâm tư: “Nhìn lại quãng đường đã qua, tôi thấy mình có nhiều may mắn, từ chụp hình dạo, lấn sang chụp hình sân khấu, chụp hình cho báo, rồi dấn thân vào nghề viết báo với bước đầu làm thông tín viên kịch trường, sau này cộng tác với nhiều tờ báo thành phố viết về lĩnh vực sân khấu, âu đó cũng là duyên nghiệp của tôi”.
Trong hành trình gắn bó với sân khấu, ông rất tâm huyết với sàn diễn nghệ thuật cải lương nên đã tự đầu tư viết và xuất bản 5 tập san “Vang bóng một thời – Sân khấu cải lương Sài Gòn”, in lần đầu 2.000 bản vào năm 2006, tập san được tái bản lần hai với 1.000 cuốn. Đó là sản phẩm báo chí ghi lại nhiều góc nhìn về sân khấu cải lương xưa đăng cùng với nhiều hình ảnh tư liệu quý giá.

Một cảnh trong vở cải lương Đoạn tuyệt. Ảnh: Huỳnh Công Minh

Một cảnh trong vở cải lương Đoạn tuyệt. Ảnh: Huỳnh Công Minh


Nhắc về sân khấu hôm nay, ông bày tỏ sự tiếc nuối khi nhìn sân khấu ngày càng đi xuống. Ông nói: “Với tôi, cải lương mà chết là do hai chữ “cải cách”. Cải lương vốn là loại hình nghệ thuật truyền thống đặc thù của văn hóa Nam bộ. Cần thiết có sự tham gia đóng góp làm hưng thịnh cải lương từ nhiều phía, từ sự quan tâm đầu tư của ngành quản lý văn hóa, đến nhiệt huyết của các soạn giả, đạo diễn, sự lăn xả hết mình của nghệ sĩ, vấn đề đầu tư và chế độ đãi ngộ đối với các tài năng sân khấu trẻ. Cách dựng cải lương giản đơn với quá nhiều bục bệ mang tính ước lệ, màn hình led hiện đại và lạnh lùng, khiến vở tuồng giảm đi rất nhiều sự chân thật, gần gũi như sân khấu xưa, sự “cải cách” thái quá thường phá hỏng cảm xúc về không gian cần có của sân khấu cải lương, như vậy rất khó tạo cảm xúc thật cho khán giả”.
100 năm sân khấu cải lương, với những người gắn bó với cải lương và chứng kiến từng bước thăng trầm của loại hình nghệ thuật này, như ông Huỳnh Công Minh, thì những ý kiến đóng góp để bảo tốn và phát huy chất “thật và đẹp” của cải lương là rất đáng trân trọng.

THÚY BÌNH


Đánh giá bài viết

Bình luận

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *