Nghệ Sĩ Tư Thạch - Từ Anh - Cải lương Việt

(CLV) – Những năm tháng gần đây, SKCL đã gặp phải tình trạng âm thịnh dương suy, có nghĩa là kép ít mà đào nhiều: Giải THT năm 91, có 6 HCV nhưng có đến 5 nữ, 1 nam; năm 1992: 1 nam, 4 nữ; năm 1993 có khá hơn: 3 nam, 2 nữ; nhưng đến năm 1995 giải thưởng có 4 nữ HCV mà không có nam nào hết.

Tình hình đó không chỉ xảy ra trên sàn diễn hiện nay mà những năm tháng trước kia, trước cách mạng mùa thu, sân khấu cũng gặp cái cảnh nữ nhiều nam ít. Nếu không làm sao có tình trạng cô Bảy Phùng Há, cô Bích Thuận, cô Kim Chung… phải đóng vai kép! Quả tình đã có 1 thời, trong nhiều vở tuồng, thiếu hẳn nam NS đóng vai tương xứng với nam NS. Mặc dù ở vào thập niên 1940 đã có một NS Tư Út lừng danh, một tài danh Năm Châu độc đáo trong diễn xuất. Riêng Năm Châu, ngoài vai trò diễn viên, anh còn là một soạn giả, một đạo diễn và đôi khi còn phải điều khiển gánh hát. Cho nên khi Tư Út qua đời, vì chứng bệnh trái đen ở Nam Vang thì SKCL thiếu hẳn những vai kép lý tưởng.

Nói như thế không có nghĩa SKCL hoàn toàn thiếu kép! Có thể là thiếu những nam diễn viên diễn xuất đa dạng, nghĩa là đóng vai nào cũng hay, nhưng SK vẫn có những diễn viên vai kép với đầy đủ tính cách, đầy đủ cá tính mà ít có người thay thế được. Như kép Từ Thạch trên SK Phụng Hảo. Anh lừng danh trong vai Hương lão, vở Đời Cô Lựu của Tư Trang mà sau khi anh mất đi rồi, anh Ba Vân đã thay thế vai lão đó. Hương lão Ba Vân diễn thật độc đáo, nhưng khán giả nào đã từng xem Từ Thạch thì hình tượng lão nông dân chân chất, trọng nghĩa khí vẫn khắc sâu ấn trong lòng khán giả.

Nghệ sĩ Tư Thạch nổi danh từ sân khấu Tài Đồng Ban, Trần Đắc, sau này về Phụng Hảo, là chồng của nữ NS tài danh Ba Hui, chị ruột của nữ NS Kim Thoa. Anh ca rất hay và diễn cũng thật xuất sắc. Trong ảnh NS Tư Thạch bên phải, chụp với NS Từ Anh người từng nổi danh qua vai Luân, con trai của cô Lựu và Hai Thành trong vở Đời Cô Lựu.

Khi NS Tư Út qua đời, Từ Anh đã thế hầu hết các vai của Từ Út. Anh là nam NS diễn chung với nữ NSND Phùng Há rất nhiều năm. Từ Anh đã thay Tư Út trong những vai An Lộc Sơn (Trường Hận), vai vua (Máu nhuộm phụng hoàng cung), vai Minh (Tô Ánh Nguyệt), vai Lương (Vợ và Tình), vai Sứ Thần (Mộng Hoa Vương)

…

Hồi ấy Từ Anh được xem là kép mùi, đẹp trai, đài từ sang sảng. Mặc dù đóng rất phù hợp với nữ NSND Phùng Há, nhưng Từ Anh vẫn tỏ vẻ băn khoăn vì bắt buộc phải thế vai một nam NS tài danh có một không hai của SKCL miền Nam: Tư Út. Tuy nhiên, qua bao nhiêu vở, diễn chung với các cô đào nổi tiếng thời ấy từ Trần Đắc sang Con Tằm, đến Phụng Hảo, Từ Anh rất được lòng khán giả. Dù trước kia họ đã từng xem Tư Út nhưng vẫn không ai chê trách Từ Anh. Anh là chồng của nữ NS Ba Liên, ngày nay cũng không còn. Từ Anh mất tại Biên Hoà vì bệnh, sau hiệp định Genevre.

Tư Thạch, Từ Anh đã ra người thiên cổ nhưng giới cải lương vẫn nhớ tới các anh như những viên gạch đầu tiên xây dựng nền sân khấu cải lương. Với tài năng bẩm sinh, các anh đã làm nên sự nghiệp. Không ai học trường lớp sân khấu, mà trường lớp hồi đó có đâu để mà học.? các anh chỉ nhờ nghề dạy nghề, học thầy tuồng, học bạn bè, học khán giả rồi tự rèn luyện lấy mình. Nhưng chắc chắn cho mãi đến ngàn sau, giới NS không thể nào quên những ngôi sao đầu tiên đã gầy dựng nên ngành nghệ thuật cải lương.